چرا سلامتی غواصان اهمیت دارد؟
بیماری قلبی عروقی و غواصی(Carddiovascular Disease and Diving)
نوشته دکتر جیمز کاروسو، پزشک کشیک DAN
سلامت قلب و عروق یکی از عواملی است که باعث میشود بتوانید سالهای بسیاری غواصی کنید. مردی غواص و 52 ساله هشیاری خود را در حین شنا به طرف کف دریا از دست داد. وقتی که غواص آسیب دیده از آب بیرون آورده شد، دوست غواص و دیگر اعضای گروه غواصی تمام تلاش خود را برای نجات وی انجام دادند. آنان احیاء قلبی ریوی (CPR) انجام داده و با مرکز خدمات اورژانس تماس گرفتند. با این حال، این غواص در بیمارستان محلی فوت کرد. پزشکی قانونی منطقه بر روی این فرد کالبدشکافی انجام داد و مشخص شد که قلب وی به طور غیرطبیعی بزرگ و فرد مبتلا به بیماری عروق کرونری (Cornary Artery Disease) وخیم بوده است. این فرد دچار اضافه وزن بود و در روز،دو بسته سیگار مصرف می کرده، و جدا از غواصیهایی که هر از گاهی انجام میداده، سبک زندگی بیتحرکی داشته است.
چگونه می توان از این پیامد ناراحت کننده جلوگیری کرد؟
سازمان DAN دو سالپساز انتشار اولین گزارش در مورد آسیبهای غواصی اسکوبا و از سال 1989 اطلاعات زیادی در مورد مرگ و میرهای غواصی اسکوبا منتشر کرده است. امید من و همچنین سازمان DAN این است که با بررسی مرگ و میرهای ناشی از غواصی اسکوبا، از دیگر مرگ و میرها در غواصی جلوگیری شود. هر ساله از خودم میپرسم: آیا توانستیم با انتشار آمار مرگ و میر تغییری ایجاد کنیم؟ آیا توانستیم کاری کنیم که غواصان همان اشتباهها را تکرار نکنند؟ سوال پیچیدهای است. طی دو سال قبل، تعداد مرگ و میرهای غواصی تفریحی کاهش یافته و امیدوارم این روند کاهش، پیدا کند. اخیرا در حال کار بر روی 83 مورد مرگ و میر مربوط به گزارش سال 1999 بودهایم. در سال 1996 تعداد 86 مورد مرگ و میر مربوط به غواصی تفریحی گزارش شده که نسبت به 104 مورد در سال 1995 کاهش چشمگیری داشته است. این عدد کمی کمتر از میانگین ثبت شده تا سال 1980 است. این میانگین 90 مورد در سال بوده است. اما 83 مورد هنوز هم عدد زیادی است. اواسط سال1998 تعداد 32 مورد مرگ و میر مربوط به غواصی تفریحی به سازمان DAN گزارش شده است. نمیتوان تعیین کرد که کاهش مرگ و میر به دلیل بیشتر شدن تأکیدات آموزشی سازمان DAN، سازمانهای آموزشی و مربیان اسکوبا بوده یا به این علت بوده که بنابر گزارش بعضی از مناطق معروف غواصی، در سه سال گذشته تعداد کمی از غواصان به غواصی پرداخته اند. آنچه با مرور مرگ و میرهای غواصی اسکوبا میتوان گفت این است که: هرساله بسیاری از مرگ و میرها از علت و عوامل یکسانی سر چشمه میگیرند. تمرکز مقاله حاضر بر روی بیماری قلبی عروقی است و علت مرگ حین غواصی اسکوبا و عوامل دخیل در غرق شدن هنگام غواصی را مورد بررسی قرار میدهد. آیا میتوان از بعضی از این مرگ و میرها جلوگیری کرد؟ تقریبا تمام مرگ و میرهای ناشی از غواصی اسکوبا قابل پیشگیری هستند.
چرا سلامت جسمی غواصان اهمیت دارد؟
در نهایت این غواصها هستند که باید سلامتی و تندرستی خود را به اندازه غواصی جدی بگیرند. بایستی حفظ سلامتی خود، افزایش تناسب جسمی و پیشگیری از بیماریها را مورد توجه قرار دهند؛دقیقا همانطور که عملکرد درست رگلاتور غواصی را حفظ کرده و کپسولهای اکسیژن خود را بررسی میکنند. تنها در صورتی که تمام ما این عوامل را جدی بگیریم، میتوانیم تعداد مرگ و میرهای ناشی از غواصی اسکوبا را کاهش دهیم. بیماری قلبی عروقی علت عمده مرگ در آمریکا و دیگر جوامع صنعتی است. امابیماری قلبی عروقی چه بیماری است؟ بیماری قلبی عروقی(Cardiovascular Disease) نوع گستردهای از بیماریهای مزمن است که شامل مشکلاتی از قبیل فشارخون بالا، بیماری عروق کرونری (Coronary Arteriosclerosis)، سکته قلبی، روماتیسم(rheumatic)قلبی و دیگر بیماریهای کمتر شایع قلب و عروق، مانند مشکلات مادر زادی قلب میشود. در سال 1995، بیش از950.000 مورد مرگ در آمریکا ناشی از بیماری قلبی عروقی بودند که 5/41درصد کل مرگهای سالیانه را در بر میگیرد. تخمین زده شده است که 58 میلیون آمریکایی، یا یک نفر از هرپنج نفر، به یک یا بیشتر از یک نوع بیماری قلبی عروقی مبتلا هستند. آرتریواسکلروز (Arteriosclerosis)(سخت شدگی یا گرفتگی با پلاک) عروق قلب تعداد بسیار زیادی از پذیرشهای بیمارستانهارا تشکیل می دهدو میلیون ها نفر برای پیشگیری و درمان عوارض بیماری قلبی دارو مصرف میکنند.
غواصان اسکوبا و بیماری قلبی عروقی
زمانی که صحبت از بیماری قلبی به میان میآید، غواصان اسکوبا از دیگر مردم مستثنا نیستند. متأسفانه مرگ و میرهای غواصی اسکوبا که ناشی از بیماری قلبی عروقی هستند، بسیار شایع میباشند. با افزایش سن غواصان، مشکل حتی پیچیده ترنیز میشود. سن تعداد بسیاری زیادی از غواصان اسکوبای تفریحی بالاست. این غواصان به این دلیل که سالیان سال یا حتی دههها ازغواصی لذت برده اند، میخواهند این فعالیت را ادامه دهند. به علاوه، تعداد افراد مسنی که در دورههای آموزشی اولیه غواصی شرکت میکنند افزایش یافته است. در بسیاری ازاین موارد، این افراد به جایی رسیدهاند که سرانجام، هم زمان و هم امکانات مالی لازم برای شرکت در فعالیتی که سالهای سال به دنبالش بوده اند راکسب کرده اند. در گردهمایی علمی سالانه انجمن پزشکی زیر دریا و اکسیژن پرفشار درسال1997، شبکه هشدار غواصان در مورد تعداد مرگ و میرهای مربوط به غواصی اسکوبا که ناشی ازبیماری قلبی عروقی بودند گزارش داد. ما دادههای سازمان DAN مربوط به سالهای 1995-1990 را بررسی کرده و 66 مورد مرگ و میر(12درصد مجموع مرگ و میرهادر سالهای 1995-1990) پیدا کردیم که در این موارد بیماری قلبی عروقی عامل اصلی مرگ یا عامل عمده ای بوده که منجر به مرگ غواص حین غواصی تفریحی شده است. زمانی که موارد مرگ و میرمربوط به غواصان 35 سال و بالاتر را بررسی کردیم، دریافتیم که درصد کل مرگ و میرهای ناشی از بیماری قلبی عروقی به 26 درصد افزایش یافت.
عوامل خطر (ریسک فاکتورها)
عوامل خطر اصلی بیماری قلبی عروقی شامل مصرف سیگار، فشار خون بالا، رژیم غذایی پرکلسترول و چربی اشباع شده، سابقه خانوادگی و سبک زندگی بدون تحرک میباشد.
از دیگر حقایق مربوط به این بیماری میتوان موارد زیر را نام برد:
• حتی با وجود یکسان بودن تمامی عوامل، احتمال ابتلای مردان به بیماری قلبی عروقی در سنین جوانی بیشتر از زنان است.
• شیوع بیماری قلبی عروقی با بالا رفتن سن، افزایش مییابد و نمیتوان عوامل خطر بیماری قلبی عروقی مانند سن، جنسیت و سابقه خانوادگی را تغییر داد. با آگاهی از عوامل غیرقابل تغییر، هدف اصلی شما باید به حداقل رساندن عوامل قابل تغییر از جمله مصرف سیگار، رژیم غذایی، میزان کلسترول خون و فشارخون و به حداکثر رساندن سطح فعالیت خود باشد.
مصرف سیگار
مصرف سیگار به احتمال زیاد، علت شماره یک و قابل پیشگیری مرگ زودهنگام و بیماری در جامعه ما است. مصرف سیگار برسلامت قلب و عروق(cardiovascular) و عملکرد ریوی(pulmonary) تأثیری منفی میگذارد. مصرف طولانی مدت سیگار منجر به آمفیزم (emphysema)، بیماری که طی آن ریه قابلیت ارتجاعی خود را از دست میدهد، میشود. این اتفاق به ترتیب باعث کاهش کارآیی اکسیژن در ریهها شده و غواص را مستعد ابتلا به باروتروما (pulmonary barotrauma) و آمبولی هوا (air embolism) میکند. پزشکان متخصص غواصی در تمام دنیا آمفیزم را بیماری تلقی میکنند که باعث سلب صلاحیت برای غواصی ایمن میشود.
نیکوتین نیز به صورت مستقیم برروی رگهای خونی اثر میگذارد (شامل انقباض(vasoconstriction)) و مصرف مداوم نیکوتین میتواند منجر به فشار خون بالا یا فشار خون مزمن بالا شود. واقعیت این است که بسیاری از غواصان سیگار مصرف میکنند، اما قطعا بهترین حالت برای یک غواص این است که هیچ نوع دخانیاتی مصرف نکند.
فشارخون بالا (Hypertension)
فشارخون بالا یکی از عوامل خطر بیماری عروق کرونری (coronary artery) و سکته قلبی (stroke) میباشد. این اتفاق به دلیل تشکیل پلاک آترواسکلروتیک (atherosclerotic plagues) رسوبات غیرطبیعی چربی، بافت فیبروز (fibrous tissue) و کلسیفیکاسیون عروق (calcification) میافتد و همچنین باعث بزرگ شدن ماهیچه قلب میشود. عارضه این اتفاق این است که قلب بزرگتر نیاز به اکسیژن رسانی بیشتری دارد، اما به دلیل اینکه رگهای کرونری دچار گرفتگی شده اند، اکسیژن کمتری به قلب میرسد. رژیم غذایی و ورزش منظم، اساس حفظ فشارخون مطلوب هستند. با این حال، اغلب اوقات برای حفظ فشارخون در محدوده مطلوب نیاز به دارو میباشد. احتمال خطر مربوط به بیماری قلبی عروقی به مدت زمانی که فرد دچار فشارخون بوده و همچنین میزان بالا بودن فشارخون بستگی دارد.
رژیم غذایی، کلسترول و چاقی
بیماری قلبی عروقی (Cardiovascular Disease) میتواند مستقیما ناشی از رژیم غذایی، میزان کلسترول، چربی خون و چاقی باشد. یکی از عوامل مؤثر در میزان چربی و کلسترول خون ژنتیک است. بعضی از افراد با وجود داشتن رژیم غذایی مناسب، به صورت ارثی میزان کلسترول و چربی خون بالایی دارند. بیشتر این افراد برای کنترل میزان کلسترول و چربی خون نیاز به دارو دارند. با این حال، اکثر افرادی که کلسترول خون بالایی دارند، از غذاهای پرکلسترول و پرچرب استفاده میکنند. این افراد میتوانند تنها با تغییر عادتهای غذایی خود، کلسترول خون را کاهش دهند. امکان دارد بعضی از این افراد علاوه بر تغییر رژیم غذایی نیاز به دارو نیز داشته باشند. در حال حاضر، تقریبا از هر سه فرد بالغ، یک نفر در آمریکا چاق محسوب میشود. چاقی نه تنها باعث بیماری قلبی عروقی میشود، بلکه فرد را مستعد ابتلا به دیابت شیرین نیز میکند که دیابت شیرین خود یکی از عوامل خطربیماری قلبی است.
سبک زندگی بدون تحرک
متأسفانه کم شدن فعالیت منظم بدنی در جامعه ما تبدیل به یک قاعده شده است. اکثر شغلها در جوامع صنعتی نیاز به فعالیت فیزیکی کمی دارند و فعالیتهای تفریحی نیز عموما بدون تحرک هستند. در آمریکا بیش از نیمی از جمعیت بزرگسال به انجام فعالیتهای بدنی بسیار کم در زمانهای فراغت خود مشغول هستند. علیرغم افزایش ترویج تناسب بدنی و موفقیت صنایع سلامتی مانند باشگاههای سلامتی و تولیدکنندگان تجهیزات ورزشی، هنوز هم جامعهای هستیم که اکثریت آن را افراد بی تحرک و معتاد به تلویزیون تشکیل میدهد.
سبک زندگی بی تحرک در مقایسه با سبک زندگی افراد فعال، احتمال خطر بیماری قلبی عروقی را دوبرابر میکند. نتایج یک مطالعه نشان میدهد که احتمال ابتلای افرادی که سلامت قلبی تنفسی پایینی دارند به بیماری قلبی عروقی، حداقل پنج برابر بیشتر از کسانی است که از سلامت قلبی تنفسی خوبی برخوردارند. با این حال، بیشتر مطالعات نشان میدهند که افزایش اندک فعالیت بدنی در زمانهای فراغت، یعنی ورزش منظم،تأثیر زیادی در پیشگیری از بیماری قلبی عروقی دارد. با مقایسه افرادی که فعالیت بدنی متوسطی دارند با افرادی که حداقل ِ فعالیت بدنی را دارند، میتوان بیشترین کاهش در احتمال خطر بیماری قلبی عروقی را مشاهده نمود.
تندرستی در غواصی
بنابراین کاربرد این مسائل برای یک غواص معمولی چیست؟
غواصی در شرایط حداقلی، فعالیتی است که نیاز به تکاپویبدنی متعادلی دارد. در شرایط اضطراری، غواصی به مقادیر زیادی فعالیت پرتکاپو در دوره زمانی کوتاهی نیاز پیدا میکند. با اینکه نیازی نیست که تمام غواصان تفریحی به دوندگان ماراتن تبدیل شده یا قادر باشند در آزمون تناسب جسمانی برای آموزش تکاوران دریایی قبول شوند، اما قطعا تناسب بدنی آنان اهمیت دارد. به نفع هر غواصی است که:
- برنامه منظمی برای ورزش داشته باشد.
- از رژیم غذایی کم نمک، کم کلسترول و کم چربی اشباع شده استفاده کند.
- از مصرف سیگار و دیگر دخانیات اجتناب کند.
- به طور مرتب معاینات پزشکی داشته باشد، آزمایش فشارخون و کلسترول خون انجام دهد و نتایج را با پزشک معالج خود در میان بگذارد.
افراد مسن و افرادی که دارای عوامل خطر از پیش موجود برای بیماری قلبی عروقی هستند، به معاینات پزشکی دقیق و مداومی نیازدارند. آزمایشات تخصصی از جمله مانیتور قلب هنگام راه رفتن بر روی تردمیل در بعضی موارد نیز باید انجام شود. به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید تا سلامتی خود را حفظ کنید. آیا سابقه بیماری قلبی عروقی به این معنی است که فرد نمیتواند به طور ایمن غواصی تفریحی را انجام دهد؟ نه لزوما. اکثر پزشکانی که مراقبتهای درمانی غواصان را انجام میدهند به این نکات اتفاق نظر دارند: فردی بالغ با فشارخون بالا که با دارو تحت کنترل است میتواند در ایمنی به غواصی ادامه دهد؛ و غواصانی که تحت عمل جراحی باز عروق کرونر (بایپس) قرار گرفته اند، بعد از دوره بهبود و توانبخشی میتوانند به غواصی ادامه دهند. این گروه از غواصان نباید نشانههای بیماری کرونر قلب را داشته باشند و همچنین باید مقاومت ورزشی بالایی از خود نشان دهند. به علاوه، آنان باید برای بازگشت به غواصی با متخصص قلب مشورت کنند. غواصی میتواند در مناطقی انجام شود که دور از مراقبتهای درمانی و حتی دورتر از مراکز درمانی مجهز به دستگاههای مراقبت قلبی هستند. عوامل تأثیرگذار در وضع سلامتی خود را تحت کنترل درآورده و آنان را تغییر دهید تا قادر باشید تاهر زمانیکه میخواهید از غواصی به صورت ایمن لذت ببرید.
بیشتر بخوانبد: اولین دوره غواصی 1402
انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وبسایت جزیره سفید آرامش مجاز میباشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.