با قلب خود بیشتر آشنا شوید
یک عضو (ماهیچه ای) توخالی است که در فضای مدیاستنقرار دارد. قلب متمایل به سمت چپ و بالای دیافراگم است که خدود 300 گرم وزن دارد. بازه‌ی وزن قلب بین 200 الی ۴۵۰ گرم می‌باشد که به طور تقریبی در مردان حدود ۳۰۰ گرم و در زنان حدود ۲۵۰ گرم است. قلب همانند ریه‌ها با بافتی پیوندی، کیسه مانند و نازک به نام پریکاردیوم احاطه شده است که اجازه می‌دهد قلب بدون اصطکاک و مستقل بتپد. قلب به صورت مورب جای گرفته که دو سوم آن در طرف چپ و یک سوم آن در طرف راست قرار دارد. قلب یک پمپ ماهیچهای قوی است که در یک بزرگسال عادی 100-60 بار در دقیقه می‌تپد و در هر دقیقه به طور متوسط 6 لیتر خون را به سرتاسر بدن می‌فرستد. در حال ورزش این مقدار، بسته به میزان سختی ورزش دو تا سه برابر افزایش می‌یابد.
لایه‌های قلب
پریکارد (پیراشامه، آب شامه)، اپی کارد (برون شامه)، میوکارد، آندوکارد (درون شامه)
پریکارد:
پریکارد یا آب شامه خارجی ترین لایه تشکیل دهنده قلب است. این لایه از بافت پیوندی رشته ای، رشته‌های پروتئینی و یک لایه بافت پوششی سنگفرشی ساده تشکیل شده است.
اپی کارد:
دومین لایه قلب از خارج به داخل، اپی کارد نامیده می‌شود. در ساختار این لایه علاوه بر بافت پیوندی رشته‌ای و بافت پوششی سنگفرشی ساده، بافت چربی نیز وجود دارد. اپی کارد به ماهیچه قلب چسبیده است و عروق و اعصاب آن در لایه پیوندی قرار دارند.
مایع آب شامه چیست؟
بین لایه پریکارد و اپی کارد فضایی وجود دارد که از مایعی آبکی پر شده است و اصطلاحا مایع آب شامه نامیده می‌شود. این مایع دو وظیفه مهم زیر را بر عهده دارد: 1) محافظت از قلب و 2)کمک به حرکت روان قلب طی انقباضات
نقش اپی کارد و پریکارد:
این دو لایه در حقیقت ساختاری کیسه مانند را به وجود می‌آورند که قلب را احاطه کرده‌اند. با توجه به ساختار آن‌ها بدیهی است که نقش بسیار مهمی در حفاظت از قلب دارند.
میوکارد:
ضخیم ترین و اصلی ترین لایه قلب همان ماهیچه قلب است که میوکارد نامیده می‌شود. این لایه از سلول‌های ماهیچه قلبی تشکیل شده است. در فضای بین سلول‌ها اعصاب خود مختار و بافت پیوندی متراکمی وجود دارد که اسکلت فیبری نامیده می‌شود و حاوی رشته‌های کلاژن است.
آندوکارد:
داخلی ترین لایه قلب آندوکارد نامیده می‌شود. این لایه از بافت پوششی سنگفرشی ساده تشکیل شده است و حفرات قلبی یعنی داخل دهلیزها و بطن‌ها را می‌پوشاند. از این رو می‌توان گفت آندوکارد در تماس مستقیم با خون قرار دارد.
حفره‌های قلب
قلب از 4 حفره تشکیل شده است. اگر قلب را به دو قسمت افقی تقسیم کنیم، دو حفره بالایی دهلیز و دو حفره پایینی بطن نام دارد که دهلیز و بطن راست در سمت راست و دهلیز و بطن چپ در سمت چپ قرار دارد. این چهارحفره به شکل دو پمپ مجاور هم عمل می‌کنند که هریک از آن‌ها خون را به یک سیستم کاملاً متفاوت گردش خون ارسال می‌کنند. قلب راست و چپ قلب توسط یک دیواره از یکدیگر جدا شده که مانع از حرکت جریان خون از یک سمت قلب به سمت دیگر می‌گردد پس خون دو سمت قلب هیچ ارتباطی با هم ندارند. سمت راست قلب، خون وریدی بدون اکسیژن را به دستگاه گردش خون ریوی می‌فرستد که خون بدون اکسیژن در بافت ریه از اکسیژنی که ما تنفس می‌کنیم، غنی می‌شود. سمت چپ قلب، خون حاوی اکسیژن و مواد غذایی را به تمام قسمت‌های بدن جهت مصرف می‌فرستد. در واقع قلب از دو پمپ مجزا تشکیل شده است، یکی در سمت چپ و دیگری در سمت راست. هر پمپ دو مجرا دارد. مجرای بالایی یا دهلیز، خون را از بدن یا ریه‌ها دریافت می‌کند و مجرای پایینی یا بطن، از خونی که از دهلیز رسیده، پر می‌شود. پمپ‌ها به وسیله انقباض ماهیچهای که باعث حرکت خون به بیرون از مجراها می‌شود کار می‌کنند. بطن چپ، خون اکسیژن دار را از طریق سیستمی به نام گردش خون عمومی به سراسر بدن می‌فرستد. بطن راست، خون بدون اکسیژن (خون بازگشتی به قلب) را از طریق سیستم گردش ریوی به ریه‌ها پمپاژ می‌کند.
دهلیز:
دهلیزها حفره‌هایی از قلب هستند که خون را از خارج قلب (دهلیز چپ خون را از ریه ها و دهلیز راست از سایر قسمت‌های بدن) دریافت می‌کند.
بطن:
بطن‌ها حفره‌هایی از قلب هستند که خون را به خارج از قلب پمپ می‌نمایند. هر دو پمپ سمت راست و سمت چپ قلب، همزمان و هماهنگ با یکدیگر عمل می‌کنند. ابتدا دو دهلیز و سپس دو بطن همزمان با هم منقبض شده و پس از انقباض، همزمان با هم استراحت می‌نمایند.
عروق قلب
سرخرگ آئورت، سرخرگ ریوی، بزرگ سیاهرگ زبرین SVC، بزرگ سیاهرگ زیرین IVC، سینوس کرونری، سیاهرگ‌های ریوی و عروق کرونر
کرونر راست: دیواره راست قلب، پاپیلری خلفی، گره SA، گره AV
شریان نزولی خلفی: دیواره خلفی راست قلب
کرونر چپ: شاخه نزولی قدامی: بطن چپ، قسمت‌هایی از بطن راست، سپتوم، پاپیلری قدامی
دریچه‌های قلب
در قلب دو دسته دریچه وجود دارد:
دسته اول دریچه‌هایی هستند که بین دهلیز و بطن قرار گرفته‌اند و آن‌ها را دریچه‌های دهلیزی بطنی می‌نامند. دریچه‌های دولختی (میترال) و سه لختی در این دسته جای می‌گیرند. دسته دوم دریچه‌هایی هستند که در ابتدای سرخرگ آئورت و سرخرگ ششی قرار دارند و آن‌ها را به ترتیب دریچه‌های سینی آئورتی و سینی ششی می‌نامند.
دریچه دولختی:
دریچه دولختی که با نام میترال نیز شناخته می‌شود، بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد و از دو قطعه تشکیل شده است.
کار دریچه دولختی قلب:
این دریچه از برگشت خون روشن به دهلیز چپ در هنگام انقباض بطن‌ها جلوگیری می‌کند. به واسطه عملکرد این دریچه خون روشن به بطن چپ وارد می‌شود.
دریچه سه لختی:
دریچه سه لختی بین دهلیز راست و بطن راست قرار گرفته و از سه قسمت تشکیل شده است.
کار دریچه سه لختی قلب:
این دریچه از برگشت خون تیره به دهلیز راست در هنگام انقباض بطن‌ها جلوگیری می‌کند. به واسطه عملکرد این دریچه خون تیره به بطن راست وارد می‌شود.
دریچه سینی آئورتی:
دریچه سینی آئورتی در بطن چپ و ابتدای سرخرگ آئورتی قرار دارد.
کار دریچه سینی آئورتی قلب:
این دریچه از برگشت خون روشن به بطن چپ در هنگام استراحت بطن ها جلوگیری می کند. به واسطه عملکرد این دریچه خون روشن به آئورت وارد می شود.
دریچه سینی ششی:
دریچه سینی ششی در بطن راست و ابتدای سرخرگ ششی قرار دارد.
کار دریچه سینی ششی قلب:
این دریچه از برگشت خون تیره به بطن راست در هنگام استراحت بطن‌ها جلوگیری می‌کند. به واسطه عملکرد این دریچه خون تیره به سرخرگ ششی وارد می‌شود.
سیستم الکتریکی قلب
قلب مجرایی از بافتی تخصص یافته به نام تارهای هادی دارد که الکتریسیته را در سراسر قلب توزیع می‌کند. این عمل به سیستم الکتریکی قلب معروف است. این شبکه، ایمپالس‌های الکتریکی را مستقیما به بافت ماهیچهای قلب می‌رساند که باعث انقباض و پمپاژ خون می‌شود. عمل پمپاژ قلب فعالیتی مکانیکی است که منجر به ایجاد نبض می‌شود. بدون سیگنال الکتریکی، قلب پمپاژ نخواهد کرد.
ضربان سازها (Pacemakers)
تارهای هادی توانایی منحصر به فردی در تولید ایمپالس‌های الکتریکی خود دارند. تولیدکننده اصلی ایمپالس قلب، گره سینوسی-دهلیزی است که در دهلیز راست قرار دارد. نام این گره ضربان ساز پیشاهنگ است. زیرا ناحیه‌ای است که معمولا ایمپالس تولید می‌کند. شبکه تارهای هادی، ایمپالس تولید شده در گره سینوسی-دهلیزی را از میان بافت ماهیچهای دهلیزهای قلب عبور می‌دهد. این عمل باعث انقباض دهلیزها می‌شود. سپس ایمپالس، از طریق شبکه به بطن‌ها و درون رگ‌های رابط خونی حرکت می‌کند. اگر گره سینوسی-دهلیزی (sinoatrial(SA) node) نتواند ایمپالس تولید کند، قسمتی دیگر در شبکه، کار تولید ایمپالس را به عهده می‌گیرد. گره دهلیزی-بطنی قسمتی دیگر در طول شبکه است که می‌تواند به عنوان ضربان ساز نیز استفاده شود.
بیشتر بخوانید: اولین دوره آموزش غواصی1400
انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت جزیره سفید آرامش مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.