فیبریلاسیون بطنی

نوار قلب (ECG) یک قلب سالم، ریتمی منظم و یکنواخت به نام ریتم نرمال سینوسی (Normal Sinus Rhythm(NSR)) را نشان می‌دهد. افراد دارای ریتم سینوسی نرمال، نبض دارند. این نبض با پمپاژ خون در قلب تولید می‌شود. دیس ریتمی‌ها (Dysrhythmias)، ریتم‌های نامنظم قلب هستند که می‌توانند جلوی پمپاژ درست قلب را بگیرند.

نوار قلب یک انسان سالم - ریتم نرمال سینوسی (NSR)

دیس ریتمی‌ها چندین علت دارند؛از جمله:
• باریک یا سخت شدگی عروق قلبی (بیماری کرونر قلبی)(Coronary Heart Disease)
• عدم تعادل شیمیایی
• ضربه به ماهیچه قلب
• سطح پایین اکسیژن خون (غرق شدگی، خفه شدگی)
• آسیب به سیستم عصبی مرکزی
• مواد و داروها
• برق گرفتگی‌ها
• هیپوترمی (دمای پایین بدن)(Hypothermia) و...
بیماری کرونر قلب علت اصلی ایست قلبی است. حمله قلبی نیز ناشی از بیماری قلبی است. با این حال، زمانی که فرد دچار حمله قلبی می‌شود، قلب معمولا تپیدن را متوقف نمی‌کند. حمله قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خون به طور ناگهانی رگ کرونری را مسدودو قلب را دچار کمبود اکسیژن کند.
پیامد ناشی از این اتفاق به میزان آسیب دیدگی قلب بستگی دارد. بسیاری از مصدومان حمله قلبی به طور کامل بهبود می‌یابند. با این حال، در تعدادی از بیماران، سیگنال الکتریکی عادی دچار اختلال شده و به ریتمی نامنظم به نام فیبریلاسیون بطنی (Ventricular Fibrillation) تبدیل می‌شود. قلب به طور کاملا نامنظمی منقبض خواهد شد که نتیجه آن، ایست قلبی (Cardiac Arrest) است.

 فیبریلاسیون بطنی (Ventricular Fibrillation)

ایست ناگهانی قلب (Sudden Cardiac Arrest(SCA)) به این معنی است که قلب به طور غیرمنتظرهای از تپیدن باز می‌ماند. رایج ترین دیس ریتمی (Dysrhythmia) مربوط به ایست ناگهانی قلب، فیبریلاسیون و بطنی(Ventricular Fibrillation) است. فیبریلاسیون بطنی ریتمی نامنظم است که در آن بسیاری از قسمت‌های قلب تلاش می کنند که به عنوان ضربان سازعمل کنند. فعالیت نامنظم الکتریکی منجر به انقباضات ناهماهنگ و غیرمؤثر ماهیچه قلبی می‌شود که جریان خون را متوقف می‌کند. در این حالت نبض یا فشار خون وجود ندارد. قلب در فیبریلاسیون بطنی (Ventricular Fibrillation) شبیه کاسه ژله‌ای لرزانی به نظر می آید. الکتروکاردیوگرام (نوار قلب)(ECG) قلب در حالت فیبریلاسیون بطنی (VF) فارق از علت این اتفاق، وقتی قلب از تپش باز می‌ماند، اگر نتوان ریتم قلب را دوباره منظم نمود، فرد جان خود را از دست خواهد داد. تنها راه تنظیم دوباره قلب در فیبریلاسیون بطنی استفاده از دفیبریلاسیون است.
هدف دفیبریلاسیون، تشخیص فعالیت الکتریکی نامنظم در فیبریلاسیون بطنی و بازگرداندن ریتم طبیعی قلب است. بعد از یک شوک، گره سینوسی-دهلیزی یا قسمت دیگری در قلب می‌توانند کنترل ضربان سازی را دوباره به دست آورند. قبلا احیاءقلبی ریوی را فراگرفته اید. هرچند احیاءقلبی ریوی با اکسیژن رسانی به خون و حرکت آن در سراسر بدن، مرگ را به تأخیر می‌اندازد، اما نمی تواند ریتم قلب را منظم کند و باعث تپش دوباره قلب شود. تنها دفیبریلاسیون قادر به انجام این کار است.

درمان فیبریلاسیون بطنی (The Treatment for Ventricular Fibrillation)

با اینکه آمارهای کمی وجود دارد که نشان دهنده نفع احیاءقلبی ریوی(CPR)در خارج از بیمارستاناست، ولی انجمن قلب آمریکا و کمیته رابط بین‌المللی احیاء (ILCOR) ادعا می‌کنند که انجام زودهنگام CPR و دفیبریلاسیونبه موقع، به همراه مراقبت ویژه می‌توانند میزان بقای بلندمدت در فیبریلاسیون بطنی شاهد را تا 40 درصد بالا ببرد. دفیبریلاسیون، شوک الکتریکی را از طریق الکترودویا پدهای یک بار مصرف به قلب وارد می‌کند و در واقع دکمه تنظیم مجدد (Reset Button) قلب را می‌زند. الکترودها در جایی قرار داده می‌شوند که شوک از قلب عبور کند. شوک الکتریکی به قلب نحوه تپیدن یا انقباض را آموزش نمی‌دهد، آنچه انجام می‌دهد این است که تمام سیگنال‌های ناقص را درهم می‌آمیزد و تمام فعالیت‌های الکتریکی را متوقف می‌کند. قلب برای ثانیه‌ای متوقف شده و ضربان سازهای طبیعی قلب دوباره شروع به فعالیت می‌کنند و ریتم نرمال برمی‌گردد. وقتی استفاده از دستگاه شوک در دقایق اولیه پس از شروع دفیبریلاسیون بطنی (VF) انجام شود، فرد شانس زنده ماندن بالایی خواهد داشت. یک دقیقه تأخیر در انجام دفیبریلاسیون، شانس زنده ماندن را هفت تا ده درصد کاهش خواهد داد. در حالیکه این دوره، غواصی محور است، اما دفیبریلاتورهای خارجی اتوماتیک (AED) برای درمان ایست قلبی (SCA) در هر محیطی مؤثر هستند. از مهارت‌هایی که در این دوره می‌آموزید، می‌توانید در هر موقعیتی استفاده کنید.

سایردیس ریتمی‌ها (Dysrhythmias)

اگر به موقعیتی برخورد کردید که فرد دچار ایست قلبی شده بود، احتمالا با فیبریلاسیون بطنی یا تاکی کاردی بطنی (Ventricular Tachycardia) بدون نبض مواجه شده اید. تاکی کاردی بطنی بدون نبض، ریتمی است که اغلب پیش از فیبریلاسیون بطنی اتفاق می‌افتد. این دیس ریتمی زمانی رخ می‌دهد که ناحیه‌ای در ماهیچه بطن به طور سریع فعالیت کرده و عمل ضربان سازی غالب را به عهده گرفته است. همانگونه که ضربان قلب افزایش می‌یابد، زمان کمتری برای پر شدن بطن ها از خون وجود دارد. این اتفاق، مقدار خونی که قلب می‌تواند پمپاژ کند را کاهش داده و در نتیجه فشارخون کم می‌شود. اگر فشارخون شدیدا افت کند، فرد هشیاری و نبض خود را از دست خواهد داد. هم فیبریلاسیون بطنی و هم تاکی کاردی بطنی با شوک الکتریکی قابل درمان می‌باشند. چند دیس ریتمی (Dysrhythmias) مربوط به ایست قلبی نیز وجود دارند که با شوک الکتریکی درمان نمی‌شوند. آسیستول (Asystole)(به خط صاف(flat line) نیز معروف است، عدم فعالیت الکتریکی در قلب) و فعالیت الکتریکی بدون نبض (فعالیت الکتریکی بدون پمپاژ خون) مثال‌هایی از دیس ریتمیهای‌ی هستند که‌به شوک‌های خارجی پاسخ نخواهند داد.

 الکتروکاردیوگرام‌ها

الکتروکاردیوگرام (ECG) فعالیت الکتریکی قلب را اندازه می‌گیرد. ایمپالس‌های قلبی از بافت‌های بدن عبور کرده و به پوست می‌رسند. انرژی الکتریکی با استفاده از الکترودهای یک بار مصرف که روی پوست قرار داده می‌شوند قابل شناساییمی باشند. سیگنال‌های الکتریکی قلب که از روی پوست شناسایی می‌شوند، ولتاژ بسیار پایینی دارند، بنابراین باید با استفاده از دفیبریلاتور خارجی (AED) اتوماتیک تقویت شوند. عواملی باعث ایجاد خطا می‌شوند؛از جمله: حرکت مصدوم، لرزش‌های ماهیچه‌ای، استفاده از الکترودهای خشک شده یا با کیفیت پایین، الکترودهایی که به درستی متصل نشده اند و تداخل با وسایل الکترونیکی و رعد وبرق.

نکته بسیار مهم این است که دفیبریلاتور خارجی اتوماتیک (AED) هر سیگنال الکتریکی دیگری (به نام آرتیفکت) که توسط الکترودهای یک بار مصرف شناسایی شده اند را نیز تقویت می‌کند. مسئله‌ای که اهمیت دارد این است که تمام حرکات و منابع خارجی سیگنال‌های الکتریکی را به حداقل برسانید، به این دلیل که این سیگنال‌ها می‌توانند با فعالیت الکتریکی قلب تداخل پیدا کرده یا آن را پوشش دهند.

بیشتر بخوانید: دوره آموزش بین‌المللی غواصی خرداد 1401

بابک خورسند

مدیر داخلی مدرسه غواصی جزیره سفید آرامش

 

انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت جزیره سفید آرامش مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.