همه چیز درباره اختاپوس یا هشت‌پا (قسمت اول)

سطح زیرین بازوها با مکنده‌هایی پوشانده شده که به لمس و طعم بسیار حساس هستند. بدن هشت‌پا که شبیه گونی می‌ماند، سر در قسمت بالا قرار دارد که دارای دو چشم بسیار پیچیده و حساس است، همچنین دهان در قسمت زیرین قرار دارد. اختاپوس‌ها دهانی لوله مانند (منقار) دارند که از آن برای سوراخ کردن پوسته سخت پوستانی که شکار می‌کنند، استفاده می‌کنند.

 

اختاپوس‌ها درارای سه قلب می‌باشند. دو قلب منحصراً برای انتقال خون به آبشش‌ها کار می‌کنند و قلب سوم خون را در بقیه بدن پمپاژ می‌کند. خون آن‌ها به جای آهن، بر پایه مس است که در انتقال اکسیژن در دماهای پایین کارآمدتر است و در نتیجه رنگ خون آن‌ها آبی است.

اختاپوس‌ها موجوداتی هستند که زندگی فردی دارند و نه گروهی، در نتیجه در استتار و پنهان کردن خود عالی هستند. بدن آن‌ها را حدود 90 درصد عضله تشکیل می‌دهد و به دلیل اینکه فاقد استخوان هستند، می‌توانند در فضاهای بسیار کوچک جای بگیرند. پوست آن‌ها حاوی سلول‌هایی به نام کروماتوفور است که به اختاپوس اجازه می‌دهد رنگ و الگوی خود را تغییر دهد. مدعی می‌شود که آن‌ها بسیار باهوش هستند و قادر به یادگیری، استفاده از ابزار و به خاطر سپردن مکان‌ها هستند.

 

تعداد گونه‌های اختاپوسی که در آب‌های ایالات متحده یافت می‌شوند، زیاد است. اختاپوس غول پیکر اقیانوس آرام (Enteroctopus dofleini) که در سواحل اقیانوس آرام ایالات متحده از کالیفرنیا تا آلاسکا یافت می‌شود، بزرگترین گونه اختاپوس در جهان است. دارای دهانه بازویی است که می‌تواند به چهار متر برسد.

 

اختاپوس معمولی (Octopus vulgaris)، که در امتداد سواحل شرقی ایالات متحده یافت می‌شود، بسیار کوچک‌تر است و تا حدود 0.9 متر رشد می‌کند.

اختاپوس قرمز (Octopus rubescens)، که در امتداد سواحل اقیانوس آرام یافت می‌شود، تا حدود 51 سانتی متر رشد می‌کند.

اختاپوس‌ها در تمام اقیانوس‌های جهان یافت می‌شوند. اختاپوس‌ها در آب‌های دریایی ساحلی زندگی می‌کنند و بیشتر وقت خود را در سوراخ‌ها و شکاف‌های کوچک در سنگ‌ها و مرجان‌ها می‌گذرانند. آن‌ها بصورت انفرادی و قلمرو طلبی زندگی می‌کنند. مارماهی موری، ماهی، فک‌ها، نهنگ‌های عنبر، سمورهای دریایی و بسیاری از پرندگان اختاپوس‌ها را شکار می‌کنند. اختاپوس‌ها از چندین استراتژی مختلف برای فرار از شکارچیان استفاده می‌کنند. آن‌ها با تغییر سریع رنگ پوست، خود را استتار می‌کنند، طرح‌ و نقش‌های رنگارنگ می‌سازند یا جوهر بیرون می‌ریزند تا شکارچیان را گیج کنند و به سرعت فرار کنند.

 

اختاپوس‌هایی که به‌تازگی از تخم خارج شده‌اند غذاهای کوچکی مانند پاروپایان، خرچنگ لارو و ستاره‌های دریایی می‌خورند. اختاپوس‌های بالغ از خرچنگ‌ها، صدف‌ها، حلزون‌ها، ماهی‌های کوچک و حتی اختاپوس‌های دیگر تغذیه می‌کنند. همه گونه‌های اختاپوس دارای سم هستند اما میزان خطر آن‌ها در هر کدام مختلف است. این سم را که با استفاده از دهان که شبیه منقار پرنده است تزریق می‌کنند. آن‌ها معمولاً در شب شکار می‌کنند، به شکار خود می‌کوبند و آن را در تار بین بازوهای خود می‌پیچند. آن‌ها با منقار خود به طعمه‌های پوسته سخت نفوذ می‌کنند.

اختاپوس نر با نزدیک شدن به ماده جفت‌گیری را آغاز می‌کند. او یک نوک مخصوص در انتهای یک بازو دارد که اسپرم را به مجرای تخمک اختاپوس ماده منتقل می‌کند. ماده به دنبال محل لانه مناسب می‌گردد و تخم‌ها را به صورت زنجیر به سنگ یا مرجان می‌گذارد. تعداد تخم‌ها برای برخی گونه‌ها به صدها هزار می‌رسد. ماده از تخم‌ها محافظت و مراقبت می‌کند، آن‌ها را هوادهی و تمیز می‌کند تا زمانی که از تخم خارج شوند. به محض بیرون آمدن از تخم، بچه‌ها می‌توانند شنا کنند، غذا بخورند و جوهر تولید کنند. والد نر به زودی پس از جفت‌گیری می میرد و ماده فقط تا زمانی زنده می‌ماند که نسل او از تخم خارج شود. یک اختاپوس بسته به گونه‌ای که دارد حدود یک تا سه سال زندگی می‌کند.

اختاپوس‌ها در سراسر اقیانوس‌ها پراکنده شده‌اند و منفرد هستند که تعیین وضعیت جمعیت آن‌ها را دشوار می‌کند. اعتقاد بر این است که نسل آن‌ها در معرض تهدید نیستند، اما به آلاینده‌ها حساس هستند. دانشمندان هنوز در حال کشف گونه‌های جدیدی از اختاپوس هستند.