کودک و غواصی
نگرانی‌های اصلی چیست؟
هنگامی که صحبت از غواصی کودکان می‌شود، نگرانی‌های زیادی در مورد ایمنی و توانایی‌های آن‌ها در زیر آب مطرح می‌شود. در این مقاله چند تن از متخصصان برجسته پزشکی نظرات خود را در این مورد به اشتراک گذاشته‌اند.
هنگامی که لوازم و تجهیزات غواصی تفریحی در سال‌های ۱۹۵۰ به صورت تجاری در دسترس افراد قرار گرفت، غواصی اسکوبا به عنوان یک فعالیت مهیج برای افراد زبردست و شجاع در سراسر دنیا تاسیس شد. هرچه تجهیزات و اعتماد به تکنیک‌های این فعالیت بهبود پیدا کرد، غواصی برای عده‌ی بیشتری از مردم در دسترس قرار گرفت، از جمله کودکان. کودکان و غواصی بدون جنجال نیست و نگرانی‌هایی از قبیل نداشتن سایز بدنی لازم در کودکان، نداشتن قدرت کافی برای کمک به غواص همراه، مهار شدن رشد استخوانی کودکان و دیگر نگرانی‌های پزشکی وجود دارد و ادامه خواهد داشت.
این موارد در مقاله‌ای که اخیرا توسط دکتر ایزابل ریدر (رجوع شود به dive-to-ready-child-your-http://www.dansa.org/blog/2016/12/15/is) نوشته شده است، مورد بررسی قرار گرفته‌اند و به صورت خلاصه در زیر آورده شده‌اند:
- کودکان، افراد بالغ در سایز کوچک نیستند. آن‌ها هنوز در حال رشد هستند و اعضاء و سیستم بدن آن‌ها با سرعت‌های متفاوت در حال رشد است. آن‌ها هم از نظر روانی و هم از نظر فیزیکی در حال رشد و بلوغ هستند. کودکان به دلیل ناکامل بودن شیپور استای گوششان، به شدت مستعد عفونت‌های گوشی هستند. این مهم هم از نظر فرم فیزیکی و هم از نظر کارآیی، ریسک ابتلا به بیماری‌های فشاری در گوش میانی را در آن‌ها افزایش می‌دهد.
- کودکان کالری زیادی می‌سوزانند و در نتیجه‌ی گرمای تولید شده، توان آن‌ها در مقابله با سرما بالا می‌رود. گرچه، بدون عایق گرمایی مناسب، هنگامی‌که کالری‌های مصرفی سوزانده شدند، کودکان بیشتر در معرض سرمازدگی قرار می‌گیرند و نسبت بالای جرم بدن به سطح بدن آن‌ها منجر به بالا رفتن سرعت از دست دادن گرما می‌شود.
- آسم کودکان تاکیدیست بر این موضوع که فعالیت‌های ریوی در کودکان همچنان ناکامل و در حال رشد است و هرگونه ریسک به دام افتادن هوا، به هنگام تنفس هوای فشرده، موضوعی بسیار جدیست.
- به احتمال زیاد جدیترین نگرانی در مورد غواصی و کودکان شامل توانایی‌های آن‌ها از نظر روانی و شناختی است. کودکان معمولا فاقد بلوغ ذهنی در رابطه با شناخت و مدیریت خطراتی که می‌بینند، هستند و می‌توانند به طرق پیش‌بینی نشده‌ای در مواقع استرس‌زا رفتار کنند. تابعیت از برنامه‌های آموزشی یک مشکل بزرگ برای کودکانی است که به آسانی حواسشان پرت می‌شود.
- غواصی و تمرینات غواصی در حال حاضر چالش‌های فیزیکی، فیزیولوژیکی و روانی کودکان را اصل قرار داده و سعی در رفع آن‌ها بوسیله‌ی سازگار کردن تجهیزات غواصی، تغییر تکنیک‌ها، محدود کردن خطرات و انجام نظارت سختگیرانه دارد. آمار و ارقام محدودی که در این مورد توسط چند آژانس تمرینی در دسترس قرار گرفته‌است، هیچگونه دلیلی برای هشدار ارائه نکرده‌اند و آسیب‌دیدگی‌های گزارش شده از طریق خط اورژانسی ویژه DAN، به ندرت شامل کودکان است. برخی مربیان غواصی، توانایی‌های خوب کودکان در فعالیت‌های آبی را تحسین می‌کنند؛ برخی استدلال می‌کنند که حتی یک مرگ در مورد کودکان بسیار زیاد است. پس با در نظر گرفتن اینکه آمار واقعی در مورد صدمات غواصی کودکان بسیار کمیاب است، ما با تعداد زیادی از متخصصان برجسته‌ی پزشکی از دور دنیا و نظراتشان در این باره مصاحبه کرده‌ایم.
هنگامی که صحبت از غواصی کودکان می‌شود کدام ریسک، بیشتر نگرانی را در شما ایجاد می‌کند؟
سیمون میشل: من به طور کلی در مورد غواصی کودکان خیالم راحت است با در نظر گرفتن اینکه در این مورد تابعیت ذاتی سختگیرانه‌ای در پیشنهادات مربوط به تمرینات، نظارت و اعلام هدف و حوزه عملی غواصی توسط سازمان‌های تمرینی وجود دارد. من فکر میکنم که بزرگترین نگرانی اصلی مربوط به عدم بلوغ احساسی و رفتاری در کودکان است که باعث می‌شود آن‌ها تصمیمات بدی بگیرند و یا نسبت به برنامه‌ها بی توجه باشند. این نگرانی می‌تواند با نظارت صحیح بسیار کاهش یابد.
دیوید چاراش: در کل ریسک‌های غواصی شامل مشکلات فشاری، بیماری برداشت فشار، آمبولی شریانی گاز، اضطراب و وحشت، غرق شدگی و حوادث جراحتی است. ریسک‌های غواص به نسبت سن یا تجربه تقسیم بندی نمی‌شوند. پس سوالات واقعی این‌ها است:
- یک غواص به شخصه چگونه می‌تواند از پس یک مشکل بربیاید؟
- آیا یک غواص متوجه سطح خطر موجود می‌شود و بر اساس این خطر تصمیم می‌گیرد که تا چه اندازه حاضر است ریسک کند؟
- آیا یک کودک می‌تواند خطر را با تغییر پروفایل غواصی خود کاهش دهد؟
توماس مارچ: به‌طور کلی جمعیت امراض کودکان (پدیاتریک) است. ما بیشتر نگران خطاهای ذهنی هستیم که در غواصی نابخشودنی هستند. لب جلویی قدامی مغز، که مسئول قضاوت کردن است، به طور کلی تا اواسط دهه‌ی بیست سالگی تکامل نمی‌یابد. وحشت و ترس، اعتماد به نفس بیش از حد و اضطراب نگرانی‌های جدی در میان پدیاتریک‌ها است. من همچنین نگران نداشتن قدرت یا مهارت غواصان کودک به عنوان یک شریک غواص، در مسئولیت پذیری برای جان یک غواص دیگر هستم.
دیوید ویکلی: غواصان بالغ بی‌تجربه بزرگترین خطر برای کودکانی هستند که غواصی می‌کنند. یک غواص کودک ساختار ذهنی کاملا متفاوتی با یک غواص باتجربه دارد. بزرگسالانی که فکر می‌کنند کودکی که با آن‌ها غواصی می‌کند توانایی هرگونه شرایط و سناریویی را دارد، کسانی که در کنار کودک به درون آب می‌پرد ولی به دقت او را تحت نظر نمی‌گیرند، همراهان خطرناکی برای کودک هستند. یک کودک باید همیشه همراه بزرگسالی باشد که تجربه‌ی کار کردن با کودک در زمان کوتاه را داشته باشد و به این نکته توجه داشته باشد کودک حواسش به سرعت در مقابل اجسام براق پرت می‌شود. بزرگسال باید دائما عمق و هوای کودک، حالت شناور بدن او و بالا و پایین رفتن کودک را چک و کنترل کند.
آیا شما فکر می‌کنید محدود کردن زمان، غواصی را برای کودکان امن‌تر می‌سازد؟
میشل: محدود کردن زمان/عمق هر دو غواصی را برای هم بزرگسالان و هم کودکان ایمن‌تر می‌کند. این یکی از چندین راه‌کارهای واقع بینانه برای کاهش دادن مواردی است که بیشتر در معرض اتفاقاتی مثل تمام شدن هوا و بالا رفتن سریع می‌باشد. واضح است که این مورد روی برخی از مشکلات غواصی مثل اتفاقات ناشی از فشار تاثیری نمی‌گذارد.
چاراش: به صورت شمی، قرار دادن یک عمق و زمان واضح و معین برای غواصی یک لایه‌ی اضافی برای ایمنی غواصی کودکان است، ولی نباید فراموش کنیم که خطر در هر عمق و زمانی وجود دارد.
مارچ: آزاد گذاشتن کودکان غواص با هوای فشرده حتی در عمق‌های بسیار کم نیز اشتباه بسیار بزرگی است. از نظر من اینکه مربی مهارت این را داشته باشد که توانایی یک کودک را برای راهنمایی شدن ارزیابی کند، بسیار مهم است. طبقه بندی بر اساس مهارت و تجربه –به همان شکلی که در تمرینات ورزش‌های رزمی دیده می‌شود –می‌تواند مفید باشد. خیلی از غواصان جوان در نهایت می‌توانند خطرات را درک کنند، اما این آمادگی به شدت متفاوت است و بیشتر مربوط به بلوغ است تا سن. من فکر میکنم تلاش برای مدرسان معتبر دارای مدرک خیلی با ارزش است.
ویکلی: یک پاسخ طبقه بندی شده به یادگیری و آزادی در غواصی برای ایمنی کودک بسیار ضروری است. من دوست دارم که از تشبیه با اسکی کردن بهره بگیرم. این یک ورزش پرخطر است. ولی بزرگسالان کمتری هستند که این بحث را مطرح می‌کنند که کودکان نباید اسکی کنند. به‌طور عام این امر پذیرفته شده که کودکان باید از شیب‌های کم شروع کنند، کلاه ایمنی بپوشند و به صورت کم‌کم و طبقه بندی شده و با توجه به تواناییشان به محیط‌های پیشرفته‌تر بروند.
آیا برداشت فشار بر روی رشد استخوانی کودکان یک نگرانی محسوب می‌شود؟
میشل: هیچ مدرکی دال بر این موضوع وجود ندارد. صفحات رشدی استخوان‌های بلند تا پایان بلوغ بسته نمی‌شوند و غواصی‌های بسیار زیادی در دنیا توسط نوجوان‌ها انجام شده است. بر خلاف این، من حتی یک مورد جلوگیری از رشد عضوی بر اثر بیماری برداشت فشار در نوجوانان مشاهده نکرده‌ام.
چاراش: هیچ تحقیقاتی که دارای یک مدرک واضح از جلوگیری رشد استخوان‌های بلند به دلیل غواصی (بیماری برداشت فشار) باشد، وجود ندارد. چیزی که واضح نیست تاثیر حباب‌های میکرو سایزی است که وارد جریان خون می‌شوند و امکان دارد بر روی رگ‌های صفحات رشدی تاثیر بگذارند. پیشنهاد من کم کردن زمان و عمق غواصی و افزایش زمان بین غواصی‌ها در سطح، جهت کاهش در معرض نیتروژن بودن کودکان است.
مارچ: ما می‌دانیم که انتشار بافتی در صفحات رشدی به طرز چشمگیری با باقی اعضای بدن متفاوت است. دانستن این مسئله به این دلیل است که بیماران پدیامتری در این نواحی بسیار بیشتر در معرض عفونت در جریان خون قرار دارند. مدل‌های استاندارد محفظه گازی احتمالا به عنوان یک جدول روتین غواصی ناکارآمد هستند و آزمایش‌های بیشتر نه از نظر اخلاقی درست می‌باشند و نه از نظر عملی. توافق کلی بر این است که حاشیه‌ی ایمنی به نظر محتاطانه است.
ویکلی: هیچ مدرکی دال بر اینکه محیط پرفشار باعث ایجاد اثرات نامطلوب و بیماری بر رشد استخوانی است وجود ندارد. جامعه‌ی زیر دریایی و پزشکی پرفشار (UHMS)۱4 مشکل و وضعیت پزشکی را لیست نموده است که درمان با فشار بالای اکسیژن برای آن‌ها سودمند است (HBOT). برای ۲حالت از این لیست، التهاب موضعی و مخرب استخوان (عفونت استخوانی درازمدت) و نکروز استخوانی (استخوان آسیب دیده در اثر پرتو درمانی)،HBOT مشکلات پایه‌ای (عفونت و استخوان مرده) را با تقویت تشکیل رگ‌های خونی جدید در استخوان، بهبود می‌بخشد و باعث خود درمانی آن می‌شود.HBOT هیچگونه اثر منفی شناخته شده بر استخوان‌های سالم در هیچ سنی ندارد.
شما فکر می‌کنید یک کودک ۱۰ساله بلوغ ذهنی کافی برای درک و مدیریت خطرات پنهان در غواصی اسکوبا را دارد؟
میشل: این سوال دارای زمینه و شرایطی است. در چهارچوب تمرینات غواصی و راهنمایی‌های طراحی تمرینات مخصوص برای این گروه سنی، جواب من این خواهد بود که ̍بله، البته در بیشتر موارد. ̍به زبان دیگر، اگر نظارت و توصیه‌های زمان/عمق در نظر گرفته شده باشد، یک کودک ۱۰ساله‌ی با‌انگیزه و آماده شده مشکلی نخواهد داشت.
چاراش: برای جواب دادن به این سوال این نکته بسیار اهمیت دارد که رشد و نمو یک کودک نرمال را بشناسیم. به دلیل اینکه تفاوت‌های زیادی در بلوغ و نمو وجود دارد، این امکان وجود ندارد که پیش‌بینی کنیم چه کسی توانایی فهمیدن و همچنین مدیریت خطر را دارد. خاصه در مورد این سوال، این یک چالش خواهد بود که از یک کودک ۱۰ساله توقع داشته باشیم که خطر پنهان را متوجه باشد.
مارچ: خیلی از ۱۰ ساله‌ها ممکن است قادر باشند، اما تعداد بیشتری ممکن است نتوانند. متاسفانه گاهی برای مربیان، والدین و حتی مربیان غواصی تشویق برانگیز است که به شاگردی که آماده نیست، تعلیم دهند. بزرگسالانی که مهارت ارزیابی سن غواصان را دارند می‌توانند تجربه‌ای ایمن و مثبت از زیر آب برای کودکان از هر رده‌ی سنی و مهارتی فراهم کنند. اولویت بخشی به‌تجربیات مثبت برای هر گروه پدیاتریک سنی موقعیت بهتری را برای پیشرفت سطوح مهارتی و اجتناب از هرگونه برنامه‌ی همه -یا -هیچ که فقط بر مبنای گرفتن مدرک است، مهیا می‌کند. همچنین این برنامه از برانگیختن حس شکست خوردگی در شاگردانی که توانایی کسب مدرک را نداشته‌اند جلوگیری می‌کند و مربیان را از فشاری که والدین بر آن‌ها برای دادن مدرک می‌گذارند، خلاص می‌کند.
ویکلی: هر کودکی متفاوت است، اما بین سنین ۷ تا ۱۰ سال توانایی‌های شناختی به دو سمت می‌روند. اول، فکر کردن منسجم اتفاق می‌افتد. این توانایی حل کردن منطقی مشکلات در رابطه با اشیا واقعی و اتفاقات است. دوم اینکه از خودخواهی کودکان کاسته می‌شود و توانایی دیدن از زاویه‌ی دید دیگران را پرورش می‌دهند. پس یک کودک ۱۰ساله باید بلوغ ذهنی برای درک مفهوم خطر و ریسک را داشته‌باشد و توانایی حل مشکلات بهم پیوسته و چرخ دنده وار را داشته‌باشد. گرچه مرحله‌ی رسمی عملی فکر کردن، استفاده کردن از تفکر انتزاعی و ارتباط دادن آن به مشکلاتی که هنوز اتفاق نیفتاده‌اند، تا سنین بین ۱۱-۱۵ سال در کودکان اتفاق نمی‌افتد. برنامه‌های تمرینی آژانس‌های بزرگ غواصی برای غواصان کم سن کاری خوب و مفید در راستای پرورش دادن این مراحل شناختی انجام داده‌اند.
به نظر شما داشتن چه خصوصیات شخصیتی در کودک از او یک کاندیدای مناسب غواصی می‌سازد؟
میشل: مهم‌ترین مسئله این است که کودک خودش بخواهد غواصی کند. همچنین حیاتی است که والدین حامی کودکان باشند و کودکان کاملا در تصمیم‌گیری برای غواصی خود اظهار نظر کنند؛ یعنی به عنوان پذیرنده‌ی ریسک از سمت کودک وارد عمل شوند. کودک باید سطح احساسی، عقلانی و فیزیکی بالغی در مقایسه با برنامه و هدف غواصی که برای آن گروه سنی در نظر گرفته شده است را دارا باشد.
در نظر داشته‌باشید که این سطوح نمی‌توانند در یک جلسه دفتری (حضوری) به طور کافی ارزیابی شوند. پس ارزیابی متناسب بودن کودک، برای غواصی مسئولیت مربی است که کارایی کودک را در آب دیده است؛
چاراش: ۵ مولفه برای اینکه بفهمیم یک کودک کاندیدای مناسبی برای اسکوبا هست یا نه وجود دارد:
- سلامت پزشکی (عدم وجود شرایط پزشکی که ممکن است ایمنی را به خطر بیاندازد.)
- سلامت فیزیولوژیکی (انگیزه‌ی مناسب برای غواصی و دستیابی به نقاط عطف رشد.)
- سلامت فیزیکی (توانایی مدیریت کردن تجهیزات و شنا کردن در خلاف جهت جریان)
- دانش (دانستن اینکه چگونه در برابر موقعیت‌ها رفتار درست نشان دهد.)
- مهارت (توانایی در خالی کردن آب ماسک، تنفس با حضور همیار و...)
مارچ: نشان دادن مهارت‌های سطحی مانند تنفس با اسنورکل، از کمترین نیازمندی‌ها جهت شروع تعلیم غواصی است. زمان توجه خیلی کوتاه، اعتماد به نفس بیش از حد و اضطراب به نظر معیارهای جدا کننده هستند. بیماران پدیاتریک در رابطه با افزایش مسئولیت‌های پله به پله خوب عمل می‌کنند. متاسفانه نمو سنی نشان دهنده‌ی خوبی از افزایش و بهبود توانایی‌ها نیست و پیشرفت‌های سازگار شده بر اساس آمادگی‌های انفرادی نیازمند مهارت‌هایی از جانب مربی و منتور می‌باشد. در حالی که ما ریسک‌ها و آسیب‌های بالقوه را در نظر می‌گیریم، در همین حال باید فرصت‌ها را برای غنی کردن بهای دنیای زیر آب بیان کنیم و اعتماد به نفس و مهارت‌ها را در نسل بعدی غواصان توسعه بدهیم.
ویکلی: زمان بررسی اسکوبای یک شاگرد کودک فاکتورهای زیادی باید در نظر گرفته‌شوند:
- بلوغ روانی: کاندیداها باید آرام و منطقی باشند، مستعد طغیان‌های شدید عاطفی نباشند و همچنین مستعد اضطراب در شرایط ناآشنا نباشند. باید ریسک را بشناسند و بدانند چگونه از آن پرهیز کنند.
- بلوغ آموزشی: کودک باید بتواند به صورت مستقل یاد بگیرد. یادگیری تئوری اسکوبا یک تعهد بزرگ است و دانش آموزان باید بتوانند روی مفاهیم تمرکز کنند و بدانند کی سوال بپرسند. آن‌ها باید به قدری بدانند چه چیزی می‌خوانند که قادر باشند مفاهیم مطرح شده را در زندگی روزانه‌ی خود ببینند.
- بلوغ فیزیکی: کودک باید بتواند شنا کند و باید درون و اطراف آب احساس راحتی کند. در حال حاضر پیدا کردن تجهیزات برای کودکان خیلی کوچک بسیار مشکل است، پس کودک باید به اندازه‌ی کافی بزرگ باشد تا تجهیزات موجود را بپوشد و بتواند از آن‌ها به درستی و با ایمنی استفاده کند.
- تمایل به غواصی: تمایل به غواصی باید درون کودک وجود داشته باشد نه والدین. درخواست یک پدر از مربی که به کودکش غواصی بیاموزد بسیار متفاوت است از زمانی که یک کودک بخواهد یاد بگیرد مثل پدرش غواصی کند.
- سلامت پزشکی: آسم، ADHD و چاقی جز امراضی است که این روزها بسیار در کودکان شایع است و این ۳ شرایط جزو مواردی هستند که کودک را از غواصی منع می‌کنند. اگر در حال تدارک دیدن برای تعلیم غواصی به کودکتان هستید، با یک دکتر که با پزشکی غواصی آشنایی دارد مشورت کنید.
بزرگترین چالش شما در تعلیم غواصان کم سن چیست؟
مارگو پیتن: بزرگترین کار من آموزش دادن به والدین است. والدین معمول از بیان اطلاعات مهم در فرم‌ها خودداری می‌کنند، چون می‌ترسند کودکشان از غواصی منع شود. بیان کامل شرایط پزشکی بسیار حیاتی است. نه تنها برای بیشتر کردن ایمنی کودک، بلکه همچنین برای متصدیان غواصی نیز لازم است تا شرایط راحت و نیازهای خاص کودک را فراهم کنند. برای مثال در یک دوره ما یک شاگرد با بیماری اوتیسم داشتیم که از شرایط او بی‌خبر بودیم تا زمانی که در اولین غواصی در آب آزاد خود دچار وحشت شد. او خیلی آشفته و پرخاشگر شد. خدا را شکر کسی آسیب ندید ولی آن کودک باید از برنامه کنار گذاشته می‌شد، که برای او بسیار تحقیر آمیز بود. اگر ما از شرایط اوتیسم این کودک آگاهی داشتیم برای او شرایط خاصی از جمله یک مربی خصوصی که تجربه‌ی کار با کوکان اوتیسمی را دارد، فراهم می‌کردیم.
والدین باید آگاه باشند که همه‌ی متصدیان غواصی سابقه‌ی کار با کودکان را ندارند. نظارت کافی نباید به جای سابقه در نظر گرفته شود. من توصیه میکنم والدین قبل از فرستادن کودکان برای آموزش غواصی این سوالت را از متصدی غواصی بپرسند:
- آیا جعبه کمک‌های اولیه و کپسول اکسیژن بر روی قایق یا در نزدیکی وجود دارد؟
- آیا یک رادیو بیسیم یا موبایل وجود دارد؟
- آیا همه‌ی غواصان حاضر حرفه‌ای و مربی هستند؟ (بهتر است کارت آن‌ها را چک کنید.)
- عمق و شرایط غواصی چگونه است؟ (اطمینان حاصل کنید که عمق بیشتر از چیزی که برای گروه سنی او توصیه شده است، نباشد.)
- آیا مربیان دارای تجربه‌ی کار و یا تعلیم کودکان هستند؟
- آیا قایق دارای تانک ایمنی، لنگر و پرچم غواصی هست؟
والدین باید درخواست یک دوره‌ی یادآوری برای کودکانی که به مدت بیش از ۱۲ماه غواصی نکرده‌اند، بکنند و نباید برای درخواست حضور یک کمک مربی تعلل کنند. اگر خودشان به اندازه‌ی کافی راحت نیستند که به تنهایی با کودک غواصی کنند.
آشنایی با متخصصین:
1.1David Charash, D.O., CWS, FACEP, UHM, is medical director of wound care and hyperbaricmedicine at Danbury Hospital in Connecticut. He is a certified diving medical examiner as well asa DAN Referral Physician and DAN Instructor. DrCharash lectures locally and nationally on divesafety and dive medicine.
2.2Thomas March, M.D., a practicing paediatrician for 30 years, has a special interest indevelopmentally and behaviourally challenged paediatric patients. A diver for more than 35 years,he has special training and interest in administrative medicine and fitness-to-dive evaluations.he has special training and interest in administrative medicine and fitness-to-dive evaluations.
3.3Simon Mitchell, MB, ChB, Ph.D., FUHM, FANZCA, is a physician who is widely published in hisspecialist fields of anaesthesiology and dive medicine. Head of the department of anaesthesiologyat the University of Auckland, he is an avid technical diver, a Fellow of the Explorers Club and thewinner of the 2015 DAN/Rolex Diver of the Year
.4.4Margo Peyton, MSDT, is a scuba educator, member of the Women Divers Hall of Fame and thefounder and director of Kids Sea Camp, through which more than 5900 young people havelearned to dive. Each year roughly 1200-1600 students dive with Kids Sea Camp, which has aperfect safety record.
5.5David Wakely, FRCEM, FRCS, MBBS, BSc, Dip IMC, EDTC-II, is a consultant in emergencymedicine as well as wound care and hyperbaric medicine at the King Edward VII MemorialHospital in Bermuda. He also is a dive medicine consultant for the Bermuda police andgovernment and a dive instructor who works extensively with children.
نویسنده: دکتر متیاس نچتو
مترجم: مریم اقبال والا
ویراستار: غنچه گل‌بافیان
اصل این مقاله را می‌توانید در سایت زیر پیدا کنید: http://www.alertdiver.com/Children_and_Diving
بیشتر بخوانیم: تاریخچه جزیره کیش
مسئول تحقیق و پژوهش کارگروه کودکان کشور و عضو اتاق فکر مدرسه غواصی جزیره سفید آرامش
انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت جزیره سفید آرامش مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.