مار دریایی(SEA SNAKE)

مار دریایی

مار دریایی از نظر تنوع تعدادشان از گونه‌های خشکی کمتر است ولی تعداد گونه‌های سمی آن‌ها برخلاف خشکی بیشتر است. سمی‌ترین آن‌ها گونه‌ای است که سم آن از مار کبری 4 تا 8 برابر قوی‌تر است که در خلیج فارس و خلیج استرالیا زندگی می‌کند. قدرت سم مار دریایی بسیار زیاد بوده اما به دلیل دهان کوچکش، نمی‌تواند سم زیادی وارد بدن قربانی کند. این موضوع دقیقا برعکس مارهای خشکی است. حدود 87 گونه مار دریایی تا کنون شناخته شده است که 50 گونه مربوط به خانواده هیدروفیده هستند که در مناطق گرم زندگی می‌کنند. مارهای دریایی ایران هم از خانواده هیدروفیده هستند.

خصوصیات مار دریایی

مهم‌ترین خصوصیات مار دریایی نداشتن باله برای حرکت و دستگاه تنفس زیر آبی یا آبشش هستند. برای تنفس باید به سطح آب بیاید و هوا را از بینی خود گرفته و هنگامیکه زیر آب می‌رود سوراخ‌های بینی‌اش بسته می‌شود. آن‌ها از راه پوست نیز تنفس می‌کنند. آن‌ها تا 8 ساعت زیر آب می‌توانند بمانند. این مسئله به این دلیل است که شش سمت راست آن‌ها بسیار بزرگ و دراز بوده و تقریبا اندکی از طول مار کمتر می‌باشد و می‌تواند هوای بیشتری را در خود ذخیره کند. مارهای دریایی در طول روز و شب فعال هستند و در صبح بعد ازظهر و یا هنگام طلوع آفتاب در سطح آب دیده می‌شوند ولی تا احساس خطر کنند، فورا به زیر آب می‌روند و قادرند تا عمق 90 متر هم پایین بروند.

طول مار دریایی بین 120 تا 150 سانتیمتر بوده است و البته بزرگترین گونه مار دریایی 3 متر طول دارد. مارهای دریایی دارای چشمانی ریز و با مردمکی گرد و بدن آن‌ها از فلس پوشیده شده است. آن‌ها در دهانه درودخانه‌ها و صخره‌های مرجانی و در آب‌های کم عمق زندگی می‌کنند. تغذیه آن‌ها از ماهیان کوچکتر، تخم ماهی و سخت پوستان است.

مارهای دریایی 2 تا 6 هفته یک بار پوست می‌اندازند که دوره پوست اندازی بسته به گونه مارها دارد. عمل پوست اندازی مارها سبب می‌شود تا هرگونه انگل و آلودگی آب دریا که بر روی پوست بدن آن‌ها چسبیده است را پاک کند.

تولید مثل مار دریایی

مارهای دریایی برای تولید مثل به خشکی آمده و تخم گذاری می‌کنند. و برخی از گونه‌ها هم زنده زا هستند. آن‌ها گاهی تا 160 یا 240 کیلومتر دورتر از ساحل هم دیده شده اند. مارهای دریای مهاجم نبوده و در زیر آب آزادانه شنا می‌کنند. از غواصان و شناگران ترسی نداردند و تا زمانی که تحریک نشوند حمله نمی‌کنند. مارهای دریایی در فصل زمستان که زمان جفت گیری آن‌ها است یا در زمان زنده زاییی یا زمانی که روی تخم‌هایشان خوابیده‌اند بسیار خطرناک هستند. از دیگر خصوصیات این مارها تزریق میزان سم به بدن قربانی است. عموما در خشکی سمی به بدن انسان تزریق نمی‌کنند دو آن‌ها نمی‌توانند مثل مارهای خشکی چنبره بزنند و آماده حمله شوند. مارهای دریایی در طوفان با امواج به ساحل آورده می‌شوند که در این حالت بسیار خطرناک هستند.

ساختار ارگان‌های سمی مار دریایی

دو نیش برای انتقال سم به داخل بدن قربانی هستند. دندان‌های آن‌ها کوچکتر از مارهای خشکی است ولی با ساختار مشابه می‌باشد. در واقع دقیقا شبیه مار کبری می‌باشد. هر دو دندان نیش ماردریایی به غده سمی که در زیر چشمان مار قرار گرفته متصل بوده و هنگام نیش زدن سم از مجرای کوچکی که در داخل دندان قرار دارد به داخل بدن قربانی تزریق می‌شود. سم مارهای دریایی نروتوکسین و میو توکسین و همو توکسین می‌باشد. سم نروتوکسین فلج کننده سیستم عصبی هستند. علایم گزش بین 5 دقیقه تا 8 ساعت بعد خود را نشان می‌دهد.

خلیج فارس و دریای عمان دارای تعداد کمی بین 5 تا 8 گونه از مارهای دریایی می‌باشد که در این میان سه گونه بسیار معروف می‌باشد:

• ماردریایی پوزه دار
• مار دریایی شکم زرد
• مار دریایی نوار پیچ

ادامه مقاله را در مطلب بعدی وبلاگ مدرسه غواصی جزیره سفید آرامش مطالعه کنید.

بیشتر بخوانیم: باروترومای ریه چیست؟

وحید موقوفه‌ای

کارشناس تولید محتوای مدرسه غواصی جزیره سفید آرامش

انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت جزیره سفید آرامش مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.