تاریخچه و عوامل گرمایش زمین
گرمایش کره زمین
از ابتدای قرن بیست و یکم دمای متوسط زمین ۰.۸ درجه افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌شود در صد سال آینده زمین بین ۱ تا ۶.۵ درجه نیز گرم‌تر شود. طبق گزارش ناسا ۹۷ درصد از دانشمندان علم هواشناسی بر این موضوع توافق دارند که گرم شدن کره‌ی زمین یک پدیده‌ی طبیعی نیست بلکه بر اثر فعالیت‌های انسان به وجود آمده است.
به افزایش تدریجی حرارت سطح، اقیانوس‌ها و اتمسفر، گرم شدن کره‌ی زمین می‌گویند. از سال های پایانی صده‌ی ۱۹ میلادی دانشمندان حرارت متوسط زمین را ثبت کرده و تغییرات آن را بررسی می‌کنند. بسیاری از سازمان‌های علمی پیشرو از ادامه‌ی این وضع و صدمات جبران نشدنی آن بر زمین ابراز نگرانی کرده‌اند. در سال ۲۰۱۳ هیئت بین‌المللی تغییرات آب و هوایی (IPCC) گزارش داده است که تغییرات آب و هوایی بیشتر از گذشته به فعالیت‌های انسان وابسته شده است.
تاریخچه گرم شدن کره زمین
نخستین مطالعات در زمینه افزایش درجه حرارت زمین توسط آرنیوس، شیمیدان سوئدی و در حدود ۱۰۰ سال پیش آغاز شد. آرنیوس در سال ۱۸۹۶ میلادی مدعی شد که بالارفتن درجه حرارت زمین به دلیل اضافه شدن دی اکسید کربن به جو زمین می‌باشد اما به دلیل این که دانشمندان آن زمان اعتقاد داشتند که جریان‌های اقیانوسی بسیار بیشتر از افزایش دی اکسید کربن توسط آلودگی‌های تولید شده توسط انسان در گرم شدن آب و هوا مؤثر هستند، تحقیقات آرنیوس مسکوت ماند.
موج دوم تحقیقات در خصوص گرم شدن زمین زمانی آغاز شد که عده‌ای از دانشمندان مدعی شدند که دی اکسید کربن قادر است سد راه اشعه با طول موج بالا شده و سبب بازگرداندن آن به سطح زمین شود، با وجود این دانشمندان اعتقاد داشتند که اقیانوس‌هایی که بر روی کره زمین قرار دارند توانایی جذب تمام دی اکسید کربن تولیدی را دارا بوده و لذا این گاز قادر به افزایش درجه حرارت سطح زمین نیست اما مطالعات سایر دانشمندان نشان داد که اقیانوس‌ها تنها قادر به جذب یک سوم از دی اکسید کربن تولیدی توسط بشر هستند و دو سوم باقی مانده از دی اکسید کربن تولیدی توسط فعالیت‌های انسانی در جو زمین باقی خواهد ماند. در دهه ۶۰ میلادی گرم شدن کره زمین تهدیدی جدی تلقی شد و مطالعات جدیدی بر روی آن آغاز گردید.
دکتر کیلنیگ در مؤسسه اقیانوس شناسی آمریکا به عنوان کاشف پدیده گرمایش جهانی نمودارهای حاصل از مطالعات خود را از میزان دی اکسید کربن موجود در کره زمین ارائه کرد و به عنوان کاشف پدیده گرمایش جهانی شناخته شد. مطالعات دکتر کیلنیگ نشان داد که گازهای تولیدی بسیار سریع در حال افزایش در مناطق مختلف کره زمین می‌باشد.
عوامل گرمایش کره زمین
اثر گلخانهای در گرمایش کره زمین
گرم شدن بیش از حد کره‌ی زمین ناشی از فعالیت‌های انسانی زمانی رخ می‌دهد که مقداری زیاد از انواع خاصی از گازها به اتمسفر وارد شود. گازهای گلخانهای شناخته شده شامل بخار آب، دی اکسید کربن (CO2)، متان (CH4) و اکسید نیتروژن (N2O) است که شایع‌ترین آن‌ها دی اکسید کربن است. مقداری از CO2 موجود در جو بر اثر فعالیت های طبیعی به وجود آمده است، تا قبل از انقلاب صنعتی نسبت این گاز در جو چیزی حدود ۲۸۰ قسمت در میلیون (ppm) بوده است.
در طول ۸۰۰ هزار سال گذشته، در دوره‌ی یخبندان میزان این گاز تا ۱۸۰ ppm کاهش یافته اما در دوره های گرم باز به ۲۸۰ ppm رسیده است، اما از زمان انقلاب صنعتی سرعت افزایش CO2 تا ۱۰۰ برابر بیشتر از گذشته شده است. در سال ۲۰۱۳ دانشمندان میزان دی اکسید کربن موجود در جو را ۴۰۰ ppm اعلام کردند، چیزی حدود ۳ تا ۵ میلیون سال است که زمین این میزان دی اکسید کربن را تجربه نکرده است.
این گاز با به دام انداختن اشعه مادون قرمز خورشید باعث افزایش بی‌سابقه دمای زمین می‌شود. دی اکسید کربن از راه‌های مختلفی وارد جو می‌شود.
متان، دومین گاز گلخانهای جو زمین است اما اثرات آن از CO2 بسیار مخرب‌تر است، در سال ۲۰۱۲ حدود ۹ درصد از گازهای گلخانهای ایالات متحده را متان تشکیل داده بود، اگرچه این میزان کمتر از CO2 است اما متان در به دام انداختن گرمای خورشید بسیار کارآمدتر است. بسیاری از منابع طبیعی باعث انتقال متان به جو می‌شوند اما انسان با استخراج معادن میزان گسترده‌ای از این گاز را به جو انتقال داده است.
اثر آتش‌سوزی جنگل‌ها در گرمایش کره زمین
آتش سوزی جنگل‌ها نیز یکی از دلایل افزایش گرمای کره زمین می‌باشد. درختان دی اکسید کربن جذب می‌کنند ولی با آتش سوزی و نابودی جنگل‌ها و درختان این گاز آزاد می‌شود.
اثر فوران آتشفشان در گرمایش کره زمین
یکی از علت‌های طبیعی گرمایش زمین، فوران آتشفشان‌ها است.
اثر دامداری بر گرمایش کره زمین
دامداری صنعتی طی گزارش فائو، حتی بیشتر از حمل و نقل و وسایل نقلیه باعث تولید دی اکسید کربن و گازهای گلخانهای می‌شود.
گردآورنده: مهدس عباسعلی‌پور
بیشتر بخوانید: آناتومی و فیزیولوژی دستگاه تنفسی